By sporządzić Cashflow Statement należy zrobić jego szablon i zacząć prowadzić ewidencję przychodów i wydatków. Przepływy finansowe można podzielić na operacyjne, inwestycyjne i finansowe, a wydatki na sztywne, utrzymaniowe, uznaniowe, inwestycyjne i nadzwyczajne

Po co prowadzić Rachunek Przepływów Pieniężnych?

Rachunek przepływów pieniężnych pełni najważniejszą rolę w finansach osobistych. Pozwala on zorientować się ile zarabiamy oraz ile i na co wydajemy, a później, podczas bieżącego zarządzania finansami, umożliwia kontrolę miesięcznego budżetu. Cashflow Statement będzie nam towarzyszył zdecydowanie częściej niż bilans majątkowy.

Dzięki rachunkowi przepływów pieniężnych można dokonać diagnozy naszych problemów finansowych oraz ustalić, czy nasz obecny poziom życia nie przekracza naszych możliwości (Bogacka-Kisiel 2012: 98-99).

Można też zidentyfikować tzw. zachcianki, czyli spontaniczne, nieprzemyślane i tak naprawdę niepotrzebne wydatki. To są zazwyczaj te wydatki, po których mamy moralnego kaca i nie jesteśmy zbytnio zadowoleni. Dzięki RPP możemy zacząć walczyć z zachciankami i przeznaczać te pieniądze na dużo bardziej użyteczne cele (pamiętacie czym jest użyteczność? 🙂 ).

Jak wygląda Rachunek Przepływów Pieniężnych?

Osobisty rachunek przepływów pieniężnych jest zdecydowanie bardziej odmienny od tego, którego używa się w przedsiębiorstwach, niż bilans. W rozdziale 10 zresztą już napisałem, że jedno, co łączy RPP przedsiębiorstwa i osobisty RPP to nazwa.

Podczas prowadzenia Cashflow Statement najważniejszy jest sam fakt ewidencji przychodów i wydatków. Najlepiej jest go prowadzić na bieżąco, a ewidencja (czyli zapisywanie) powinna obejmować wszystkie przychody i wydatki.

Ponadto zestawienie przepływów pieniężnych musi mieć uporządkowany charakter. Szczegółowość, podobnie jak w przypadku bilansu, zależy od naszych możliwości i potrzeb, a także od sposobu wydawania pieniędzy.

Przykładowy Rachunek Przepływów Pieniężnych (Kapoor i in. 2011: 86)

Podział kategorii powinien być zaprojektowany z myślą o przyszłej analizie sytuacji finansowej.

Przykładowo, jeżeli nie jesteśmy uzależnieni od alkoholu ani papierosów, wystarczy wyodrębnić kategorię „używki” dla tego typu wydatków. Jeżeli jednak palimy nałogowo, zapewne duża część dochodów idzie na papierosy. Warto wówczas wyodrębnić dodatkową kategorię: „papierosy”, a jeżeli w rodzinie palących jest więcej, podzielić ją na kolejne: papierosy Magdy, papierosy Darka, itd.

Zapisywanie wydatków, czyli ewidencja finansowa

Na początku naszej przygody z planowaniem finansów osobistych, musimy sobie odpowiedzieć na cztery pytania (rozdział 10). Po zrobieniu bilansu wiemy już co posiadamy i skąd to mamy. Teraz musimy się dowiedzieć ile zarabiamy, ile wydajemy i na co wydajemy. Jako że Cashflow Statement mierzy sytuację finansową w danym okresie, potrwa to trochę dłużej niż trwało przygotowywanie bilansu.

Ludzka pamięć bywa zawodna, dlatego też przez pewien okres (od miesiąca do kwartału) musimy prowadzić szczegółową ewidencję wszystkich naszych przychodów i wydatków. Warto to robić na bieżąco, dzięki czemu zmniejsza się ryzyko pominięcia niektórych wydatków.

Jeszcze raz powtórzę, że ewidencja musi zawierać wszystkie przychody i wydatki. W przeciwnym razie zestawienie będzie niewiele warte, a decyzje opracowane na jego podstawie obarczone błędami.

Ewidencję można prowadzić na różne sposoby. Można zapisywać sobie (na karteczkach, w notatniku, na smartfonie) gdzie, ile i na co wydajemy. Można płacić kartą, dzięki czemu wszystko będzie się automatycznie zapisywać w historii rachunku bankowego. Można zbierać paragony. Sami musicie zobaczyć, co się u Was najlepiej sprawdzi.

Ja wyrobiłem u siebie nawyk zbierania paragonów – gdy coś kupuję, czekam grzecznie na paragon i nie myśląc już o tym, wkładam go do kieszeni. Robię to nawet w pubie czy klubie, gdy jestem w stanie nie pozwalającym na prowadzenie samochodu. Wieczorem opróżniam kieszenie ze wszystkich paragonów i wklepuję informacje do arkusza kalkulacyjnego. Zajmuje mi to od 2 do 6 minut dziennie.

A że trzeba o tym pamiętać? No tak, o myciu zębów też trzeba pamiętać. Jeżeli ktoś chce mieć zdrowe zęby, musi je codziennie myć. Jeżeli ktoś chce mieć zdrowe finanse, musi prowadzić ewidencję.

Można wpisywać wszystko od razu do rachunku przepływów pieniężnych, a można też prowadzić prostą listę wydatków, a Cashflow Statement uzupełniać pod koniec miesiąca.

Szablon Rachunku Przepływów Pieniężnych

Wzorów rachunków przepływów pieniężnych jest pełno. I po polsku, i po angielsku. Musicie bowiem wiedzieć, że Cashflow Statement i budżet domowy w finansach osobistych jest prawie tym samym dokumentem. Różnica między rachunkiem przepływów pieniężnych, a budżetem jest taka, że pierwszy dotyczy przeszłości, a drugi przyszłości. Budżet jest planem wydatków, a Cashflow Statement raportem z wydatków.

Jeżeli używacie Excela, kilka różnych szablonów można pobrać ze strony Office’a. Wujek Google też dostarczy Wam wiele różnych szablonów – do wyboru, do koloru. Są i prostsze, ale są też i bardziej rozbudowane, z wieloma makrami, wykresami, a czasem pomagające przeprowadzić analizę finansową.

Ja jestem zwolennikiem prostoty, więc mój Cashflow Statement również jest prosty. Składa się z trzech części: z jednej strony jest rachunek przepływów pieniężnych, z drugiej podstawowe wskaźniki monitorujące realizację budżetu, a na dole rejestr ewidencji. W skoroszycie jest również prowadzony budżet domowy, na osobnym arkuszu, ale według tego samego wzoru, co Cashflow Statement.

Sam rachunek przepływów pieniężnych to dwustronne zestawienie, w którym po jednej stronie są przychody, natomiast po drugiej wydatki. Liczba źródeł przychodów zazwyczaj jest ograniczona (bardzo często do jednego – wynagrodzenia za pracę). Podział wydatków jest kwestią całkowicie otwartą.

Gdy zaczynałem moją przygodę z finansami osobistymi, grupowałem tylko niektóre wydatki (utrzymanie, wydatki na poszczególne dzieci czy na komunikację), a pozostałe po prostu wpisywałem. Mój RPP i budżet były pstrokate i lekko chaotyczne. Były jednak moje, do szablonów robionych przez innych nie mogłem się przekonać. Obecnie mój Cashflow Statement jest bardziej uporządkowany i zorganizowany.

Tak wyglądał mój rachunek przepływów pieniężnych w kwietniu 2014. Pstrokaty, nieco chaotyczny, ale przyjazny dla mnie i dostosowany do codziennego użytku

Podział przepływów finansowych

Przepływy (czyli przychody i wydatki) dzielę na dwa sposoby. Z jednej strony na przepływy operacyjne, inwestycyjne i finansowe (tak jak to ma miejsce w rachunku przepływów stosowanym w przedsiębiorstwach), a z drugiej dzielę wydatki na sztywne, utrzymaniowe, uznaniowe, inwestycyjne i nadzwyczajne. Wewnątrz tego podziału, wyodrębniam jeszcze kategorie, takie jak media, edukacja, żywność czy transport.

Wydatki sztywne to takie, które wynikają z  zawartych zobowiązań – raty kredytów, składki ubezpieczeniowe, czynsz, rachunki za media czy czesne.

Wydatki utrzymaniowe to te, które są konieczne do funkcjonowania – żywność, transport, chemia (środki czystości i kosmetyki).

Wydatki uznaniowe to te, które nie są konieczne – kino, słodycze, rozrywka.

Wydatki inwestycyjne są związane z inwestycjami i oszczędnościami.

Wydatki nadzwyczajne to inne wydatki, których nie przewidywaliśmy i nie pojawiają się zbyt często – leki, naprawy czy mandaty.

Jestem zwolennikiem jak najbardziej spersonalizowanego doboru kategorii. To ma być Wasz Cashflow Statement. Jeżeli nie chodzicie na imprezy, nie ma potrzeby wciskać kategorii, która i tak nie będzie używana. Po pierwszym miesiącu ewidencji, najwyżej po dwóch, będziecie już wiedzieć, jak nazwać pozycje wydatków w swoim rachunku przepływów pieniężnych.

Przepływy operacyjne to te, które są związane z podstawowym funkcjonowaniem: zarabianiem, utrzymaniem się, realizacją swoich potrzeb, spełnianiem pragnień – jednym słowem, z życiem.

Przepływy inwestycyjne to te związane z zakupem lub sprzedażą aktywów trwałych.

Przepływy finansowe to te związane z kredytami lub inwestycjami. Zaciągnięcie pożyczki gotówkowej to dodatni przepływ finansowy (przypływa gotówka), zakup funduszu inwestycyjnego – ujemny (odpływa gotówka). Ale spłata rat tego kredytu to przepływ ujemny, a sprzedanie funduszu inwestycyjnego, to przepływ dodatni.

Jak sporządzić Rachunek Przepływów Pieniężnych?

1. Zaprojektuj szablon Rachunku Przepływów Pieniężnych

Macie do wyboru: gotowy szablon z office.com, Google albo przygotowanie własnego szablonu.

Mi żaden gotowy szablon nie pasował, wolałem swoje, pstrokate, ale proste. Z czasem zmieniałem, poprawiałem, zarówno zakres informacji jak i wygląd. Ale szablon to rzecz drugorzędna. Najważniejszy jest sam fakt ewidencji. Lepsza więc kartka papieru, ołówek i kalkulator i regularne prowadzenie Cashflow Statement niż arkusz kalkulacyjny naszpikowany makrami i wykresami, który nas skutecznie zniechęci do ewidencji.

2. Zacznij prowadzić ewidencję finansową

Zbieraj paragony lub zapisuj swoje wydatki – a następnie wprowadzaj je do rejestru ewidencji lub rachunku przepływów pieniężnych. Upewnij się, że rejestrujesz drogę wszystkich swoich przychodów i wszystkich wydatków.

3. Poznaj swoją sytuację finansową

Prowadź ewidencję przez dwa lub trzy miesiące, by poznać swoją sytuację finansową. Musisz wiedzieć ile zarabiasz oraz ile i na co wydajesz. W połączeniu z informacjami z osobistego bilansu majątkowego, pozwoli Ci to określić swoją obecną pozycję finansową. Po tym czasie powinieneś już czuć się swobodnie, operując bilansem i rachunkiem przepływów pieniężnych. Jesteś prawie gotowy na sporządzenie Głównego Planu Finansowego.

Mój szablon Cashflow Statement obecnie wygląda tak:

Możesz go pobrać tutaj

Streszczenie:

Rachunek Przepływów Pieniężnych to dwustronne zestawienie przychodów i wydatków. Ma on za zadanie pokazać naszą sytuację finansową w danym okresie. Umożliwia kontrolę realizacji budżetu domowego, diagnozę problemów finansowych i zidentyfikowanie zachcianek. Z prowadzeniem RPP wiąże się konieczność prowadzenia ewidencji wszystkich przychodów i wydatków. Podział kategorii wydatków powinien być zaprojektowany z myślą o przyszłej analizie sytuacji finansowej oraz dostosowany do potrzeb, możliwości i sposobu wydawania pieniędzy danej osoby.

Ewidencję finansową można prowadzić zapisując wydatki (na karteczkach, w notatniku czy smartfonie), zbierając paragony lub płacąc kartą. Wzorów RPP jest bardzo dużo, zarówno w języku polskim jak i angielskim, trzeba ich szukać pod nazwą budżetu domowego. Budżet domowy jest niemal tym samym dokumentem co osobisty Cashflow Statement. Różnią się tym, że budżet jest planem wydatków (dotyczy przeszłości), a RPP raportem z tych wydatków (dotyczy przeszłości).

Przepływy finansowe (przychody i wydatki) można podzielić na operacyjne, finansowe i inwestycyjne. Wydatki ponadto dzieli się na sztywne, utrzymaniowe, uznaniowe, inwestycyjne i nadzwyczajne – a w ramach tego podziału można wyszczególnić dodatkowe kategorie. By poznać swoją finansową sytuację należy prowadzić ewidencję finansową i RPP przez 2 do 3 miesięcy.

Pojęcia:

Zachcianki, ewidencja przychodów i wydatków, budżet domowy, wydatki: sztywne, utrzymaniowe, uznaniowe, inwestycyjne, nadzwyczajne; przepływy: operacyjne, inwestycyjne, finansowe

W poprzednim rozdziale:

przypomnij sobie czym jest osobisty bilans majątkowy

W następnym rozdziale:

dowiedz się dlaczego wartość pieniędzy w czasie się zmienia

Bibliografia:

1. Bogacka-Kisiel E., Finanse osobiste. Zachowania – produkty – strategie, Warszawa 2012;

2. Kapoor J., L. Dlabay, R. Hughes, Personal finance, New York 2011